Stress en de hartgezondheid van vrouwen: onderbelicht op de werkvloer
Wist u dat het effect van stress op hart- en vaatziekten groter is bij vrouwen dan bij mannen? Nog te vaak worden hart- en vaatziekten gezien als een typisch mannenprobleem. Toch overlijden jaarlijks meer vrouwen dan mannen aan deze aandoeningen. Het is tijd dat ook werkgevers hier bewuster mee omgaan.
Vrouwen verzuimen 46% meer dan mannen, deels door klachten rondom menstruatie, zwangerschap en overgang. En wanneer zij verzuimen, blijven ze ook langer thuis. Vrouwen verzuimen in 48% van de gevallen als het gevolg van psychische klachten zoals stress, burn-out en overspannenheid. Dat is meer dan bij mannen bij wie psychisch verzuim 34% bedraagt.
De invloed van stress
Stress heeft een ander effect op vrouwen dan op mannen. Uit onderzoek bleek dat vrouwen een hoger stressniveau rapporteren dan mannen. Deze hogere stressniveaus ontstaan door onder andere de gezinsverantwoordelijkheden, huishoudelijke taken en relaties die onderhouden moeten worden. Biologische factoren, zoals hormonen, kunnen een invloed hebben op hoe stress ervaren wordt.
Psychologische stress heeft op verschillende manieren invloed op de hartgezondheid van vrouwen. De gevolgen van stress beginnen al op een jonge leeftijd en blijven het hele leven aanhouden, waarbij de effecten van stress vaak groter zijn op jonge leeftijd en op middelbare leeftijd. Ook zwangerschap en menopauze kunnen stress verder verergeren. De gevolgen van stress op het cardiovasculaire risico zijn groter bij vrouwen dan bij mannen. Vrouwen die (veel) stress ervaren hebben zelfs twee keer zoveel kans op hart- en vaatziekten dan mannen.
Meer stress, meer hartproblemen
De verschillen van stress op het hart tussen mannen en vrouwen kan liggen aan de reacties van stress gecombineerd met de vasomotorische reactiviteit, micro vasculaire disfunctie en ontsteking die vaker bij vrouwen voorkomen. Stress, maar ook depressie, kunnen ontstekingen veroorzaken welke een stijging in de cortisolspiegel veroorzaken. Dit kan resulteren in een ontstekingscascade die de hart- en bloedvaten aantast. Dit is een belangrijk gegeven, gezien het feit dat bij vrouwen vaker sprake is van afwijkingen in de kleine vertakking van de kransslagader in plaats van de grote kransslagader zoals vaak het geval is bij mannen, waardoor hartziekten bij vrouwen vaak over het hoofd gezien worden.
Des te meer reden dat het aanpakken van stress belangrijk is bij het verminderen van het risico op hart- en vaatziekten bij vrouwen. Als werkgever kunt u hier een belangrijke rol in spelen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat voor 69% van de mensen hun manager meer invloed heeft op hun mentale gezondheid dan een therapeut (41%) of arts (51%). De invloed van de manager is daarmee even groot als die van hun partner.
Risicofactoren
Het effect van stress op hart –en vaatziekten bij vrouwen is dus groter dan bij mannen. Maar naast bekende risicofactoren zoals hoge bloeddruk en cholesterol, zijn er meer specifieke factoren die vrouwen gevoeliger maken voor hart- en vaatziekten. De risicofactoren op een rij:
Stress en depressie: uit onderzoek blijkt dat stress bij vrouwen tot 2 keer een sterkere impact op het hart heeft dan bij mannen.
Roken: de negatieve effecten van roken op het hart zijn bij vrouwen 25% groter dan bij mannen.
Obesitas: uit gegevens van de Framingham Heart Study blijkt dat obesitas bij vrouwen 64% van het extra risico op hart- en vaatziekten verklaart, terwijl dat bij mannen 46% is.
Diabetes: vrouwen met diabetes hebben een tot 44% hoger risico op verschillende hartziekten dan mannen met diabetes.
Menopauze: het vrouwelijke hormoon oestrogeen heeft een beschermend effect op hart- en bloedvaten. De aanmaak van het hormoon neemt af vanaf het 35e jaar tot na de menopauze wat het risico op het ontwikkelen van hartproblemen vergroot.
Zwangerschapscomplicaties: aandoeningen zoals pre-eclampsie (hoge bloeddruk met eiwit in de urine) en zwangerschapsdiabetes verhogen later in het leven het risico op diabetes en hoge bloeddruk, en daarmee op hart- en vaatziekten.
Wat kunt u als werkgever doen?
De werkvloer is een belangrijke plek om bij te dragen aan vrouwengezondheid: preventie en bewustwording van hart- en vaatziekten, stressbeperking, het bevorderen van een gezonde leefstijl en aandacht voor vrouwspecifieke thema’s en levensfasen. U kunt een verschil maken door bijvoorbeeld:
Leefstijl ondersteuning; stimuleer gezonde voeding, stoppen met roken, beweging en bijvoorbeeld flexibele werktijden voor stressreductie.
Een vrouwspecifiek PMO; om risicofactoren vroegtijdig op te sporen.
In-house vrouwengezondheid expertise; ondersteuning en voorlichting van vrouwen op de werkvloer en trainen van bewustwording en openheid bij HR en management. Al dan niet met een kennis en -inspiratieplatform in vrouwengezondheid.
Specifieke aandacht voor levensfasen: zoals de overgang of terugkeer na zwangerschapscomplicaties, waarbij het risico op hartproblemen toeneemt.
Workshops om de werking en invloed van hormonen beter te begrijpen.
Veerkrachtprogramma's om veerkracht te versterken en beter om te gaan met stress.
Extra begeleiding na zwangerschapsverlof kan de terugkeer naar werk versoepelen.
Flexibiliteit in werktijden en de mogelijkheid tot thuiswerken; om verlichting te brengen bij stress rondom zorgtaken, maar ook bij het omgaan met menstruatie -of menopauzeklachten.
Inclusief gezondheidsbeleid
Vrouwspecifieke hartklachten worden nog te vaak over het hoofd gezien. Werkgevers kunnen hierin een actieve rol spelen. Door alert te zijn op signalen, gezondheidsbevordering serieus te nemen en ruimte te bieden voor voorlichting en ondersteuning.
Meer aandacht voor vrouwspecifieke gezondheidsthema’s is niet alleen een kwestie van een inclusief beleid, maar ook van economische logica. Gezonde medewerkers zijn duurzamer inzetbaar, verzuimen minder, ervaren meer werkgeluk en zijn productiever. Een inclusief gezondheidsbeleid draagt bovendien bij tot een sterker werkgeversimago; een cruciale factor in het werven en behouden van medewerkers.
